Normally, when performing statistical analysis, we have access to the entire workspace data sheet. However, the user is free to limit this area by pointing to a specific part of the worksheet. Such indication can be done in several ways.
Zestawy zmiennych, to podzbiory zmiennych. Definiowanie różnych zestawów ma na celu łatwiejszy wybór zmiennych w oknach analiz poprzez ograniczenie wyświetlanej listy zmiennych. Wybrany zestaw zmiennych jest wyświetlony na listach zmiennych w oknie dialogowym każdej analizy oraz w arkuszu danych.
Standardowo wykorzystywany jest domyślny zestaw zmiennych
. Zestaw domyślny jest zestawem złożonym ze wszystkich zmiennych.
Definiowanie zestawów zmiennych
By zdefiniować własne zestawy zmiennych, w górnej części okna arkusza dwukrotnie klikamy nazwę aktywnego zestawu.
W oknie Zarządzania zestawami zmiennych
podajemy nazwę nowego zestawu (ewentualnie jego opis) oraz zaznaczamy na liście zmienne, które mają stanowić zestaw. Potwierdzamy wybór przyciskiem Utwórz zestaw
. Zmienna może należeć do wielu zestawów.
Edycja zestawów zmiennych
By edytować zestaw w oknie Zarządzania zestawami zmiennych
wybieram zestaw z listy zestawów i potwierdzam przyciskiem Edytuj
. W oknie wyboru zmiennych pojawią się zaznaczone zmienne wybrane w zestawie oraz zmienne niezaznaczone, nie przynależące do zestawu. Po odpowiednim ponownym zaznaczeniu/odznaczeniu zmiennych potwierdzam wybór przyciskiem Zapisz zmiany
.
Aktywowanie wybranego zestawu zmiennych
Aktywowanie zestawu dokonywane jest w oknie Zarządzania zestawami zmiennych
lub poprzez menu kontekstowe w górnej części arkusza danych na nazwie wybranego zestawu.
Aktywacja/dezaktywacja przypadków jest opcją globalną i nadrzędną w stosunku do innych ograniczeń obszaru dostępnych w programie. Przypadki (wiersze) wskazane jako dezaktywowane są w arkuszu danych zacienione i nie biorą udziału w analizach statystycznych.
By aktywować lub dezaktywować wybrane przypadki należy wybrać jedną z poniższych opcji:
Aktywuj/Dezaktywuj
z menu kontekstowego na ich nazwie;Edycja
→Aktywuj/Dezaktywuj (filtr)…
Przykład (plik filtr.pqs)
Zamierzamy przeprowadzać wiele analiz statystycznych, na danych z pliku filtr.pqs. Analizy te nie mają dotyczyć chłopców, którzy mają 16 lat lub więcej. W tym celu określamy wiersze, których analiza nie będzie dotyczyć: wybieramy przycisk i ustawiamy regułę dla zmiennej
płeć; ponownie wybieramy przycisk i ustawiamy regułę dla zmiennej wiek. Pamiętamy: aby wykonać to zadanie poprawnie wszystkie warunki filtru powinny być połączone koniunkcją (informuje o tym znak ). Pozostawiamy wybraną opcję Dezaktywuj
i tak ustawione warunki analizy potwierdzamy przyciskiem OK
Przy zawężaniu obszaru roboczego arkusza danych należy pamiętać, że warunki filtru mogą być połączone koniunkcją lub alternatywą. Zmianę alternatywy i koniunkcji dokonujemy przyciskami
Więcej przykładów wykorzystania filtru znajdziesz tutaj.
By aktywować wszystkie przypadki należy wybrać menu Edycja
→Aktywuj wszystkie
Zaznaczenie spójnego obszaru powoduje, że wybrana przez nas następnie analiza będzie wykonywana tylko na tych wierszach, które znajdują się w zaznaczeniu i będzie miała do dyspozycji tylko te kolumny, które są wewnątrz zaznaczenia i zawierają dane.
Przykład (plik filtr.pqs)
Chcemy wyznaczyć statystyki opisowe dla wzrostu dziewczynek w wieku pomiędzy 10 a 15-stym rokiem życia. Sortujemy więc dane według kolumny płeć i według kolumny wiek, a następie zaznaczamy spójny obszar zawierający kolumnę ze wzrostem dziewczynek w wieku pomiędzy 10 a 15-stym rokiem życia i wybieramy z menu Statystyka
→Analizy opisowe
→Statystyki opisowe
.
W oknie opcji testu statystyk opisowych wybieramy procedury, jakie chcemy wykonać (np. zaznaczamy średnią, odchylenie standardowe, minimum i maksimum) oraz zmienną do analizy (kolumnę z wzrostem) i potwierdzamy wybór przyciskiem OK.
Zawężanie obszaru roboczego arkusza danych poprzez zaznaczenie spójnego fragmentu danych powoduje wyświetlenie w oknie analizy komunikatu:
Dane ograniczone przez zaznaczenie
Jeśli do arkusza danych przypisane są zaznaczone zakresy, to są one wyróżnione poprzez obramowanie. Można z nich korzystać w przypadku tych analiz, które mają możliwość wprowadzenia danych bezpośrednio w oknie analizy. Wówczas korzystając z przycisku wypełnij z zapisanego zaznaczenia
, można wkleić dane znajdujące się w wybranym zakresie.
Przykład (plik warstwy.pqs)
Chcemy wyznaczyć statystyki związane z analizą Ilorazu Szans (OR) dla kilku warstw. Skorzystamy z danych zapisanych w postaci 10 tabel są one zaznaczone (obramowane). Z menu Statystyka
wybieramy Analiza dla warstw
→ Mantel-Haenszel OR/RR
. W oknie opcji testu zaznaczamy tabela kontyngencji
a następnie ustawiamy ilość warstw na 10. Każdą powstałą warstwę możemy teraz wypełnić z zapisanego zaznaczenia. Gdy wypełnimy wszystkie tabele wykonujemy analizę wybierając przycisk OK
.
Uwaga!
By przypisać kolejne zaznaczenie do arkusza danych z menu Edycja
wybieramy Zapisz zaznaczenie (Ctrl+T)
, a by usunąć przypisane zaznaczenia Usuń zaznaczenia
.
Filtr Danych
jest opcją dostępną po wybraniu dowolnej analizy statystycznej. Jego ustawienie powoduje zmniejszenie liczby wierszy biorących udział w tej analizie. Możliwy do ustawienia jest filtr podstawowy lub wielokrotny.
Przykład (plik filtr.pqs)
Chcemy wyznaczyć statystyki opisowe dla wzrostu dziewczynek w wieku pomiędzy 10 a 15-stym rokiem życia. Z menu wybieramy Statystyka
→Analizy opisowe
→Statystyki opisowe
. W oknie opcji testu statystyk opisowych wybieramy procedury jakie chcemy wykonać (np. zaznaczamy średnią, odchylenie standardowe, minimum i maksimum) oraz zmienną do analizy (kolumnę ze wzrostem). Filtr ustawiamy dodając reguły przyciskiem . Najpierw regułę ustawiamy dla zmiennej
płeć , jako warunek
wybieramy znak równości, a jako wartość
wybieramy literę k
oznaczającą dziewczynki. Następnie dodajemy kolejny warunek i ustawiamy filtr dla zmiennej wiek, jako warunek wybieramy znak , a jako wartość wpisujemy 10. W podobny sposób dodajemy warunek wieku =15. Pamiętamy: aby wykonać to zadanie poprawnie wszystkie warunki filtru powinny być połączone koniunkcją (informuje o tym znak ). Tak ustawione warunki analizy potwierdzamy przyciskiem OK
.
Ustawiając filtr zaawansowany posługujemy się numerami zmiennych poprzedzonymi literą v. Numery zmiennych i ich zawartość możemy podejrzeć poprzez przycisk Podgląd zmiennych (Kody/Etykiety)
.
Do wykorzystania mamy następujące funkcje logiczne:
and - operator koniunkcji – sprawcza, czy wszystkie warunki, które łączy są prawdziwe,
or - operator alternatywy – sprawdza czy przynajmniej jeden warunek z podanych jest prawdziwy,
xor - operator alternatywy rozłącznej - sprawdza czy dokładnie jeden warunek z podanych jest prawdziwy,
not - operator negacji,
empty(v1) – funkcja sprawdzająca czy występują puste komórki,
text(v1) – funkcja sprawdzająca czy w komórkach znajduje się tekst,
numer(v1) – funkcja sprawdzająca czy w komórkach znajduje się liczba.
Gotowy filtr możemy użyć wybierając przycisk Zastosuj
lub zachować na później wybierając przycisk . Zapisane filtry można wykorzystać przesyłając je do okna formuły poprzez przycisk .
Przykład (plik filtr.pqs)
Chcemy wyznaczyć statystyki opisowe dla wzrostu chłopców, którzy są wyżsi niż 130 cm lub mają więcej niż 9 lat. Z menu wybieramy Statystyka
→Analizy opisowe
→Statystyki opisowe
. W oknie opcji testu statystyk opisowych wybieramy procedury jakie chcemy wykonać (np. zaznaczamy średnią, odchylenie standardowe, minimum i maksimum) oraz zmienną do analizy (kolumnę ze wzrostem).Filtr ustawiamy wpisując formułę (v3>130 or v4>9) and v2=’m’. Następnie wybieramy Zastosuj
i wykonujemy analizę.
Przykład (plik filtr.pqs)
Chcemy wyznaczyć statystyki opisowe dla wzrostu dziewczynek i oddzielnie dla wzrostu chłopców. Z menu wybieramy Statystyka
→Analizy opisowe
→Statystyki opisowe
. W oknie opcji testu statystyk opisowych wybieramy procedury, jakie chcemy wykonać (np. zaznaczamy średnią, odchylenie standardowe, minimum i maksimum) oraz zmienną do analizy (kolumnę z wzrostem). Filtr wielokrotny ustawiamy dodając regułę przyciskiem i wybierając zmienną
Płeć. Potwierdzamy wybrane opcje analizy przyciskiem OK
. W rezultacie otrzymamy 2 raporty: oddzielny dla chłopców i oddzielny dla dziewczynek.}